Podstawowe rodzaje przewodów elektrycznych
W instalacjach domowych stosuje się różne typy przewodów elektrycznych. Najczęściej spotykany jest przewód 3×2.5, używany do zasilania gniazdek. Składa się on z trzech żył o przekroju 2,5 mm². Innym popularnym typem jest przewód 3×1.5, stosowany do obwodów oświetleniowych. Ma on mniejszy przekrój żył – 1,5 mm². Do zasilania urządzeń o większym poborze prądu używa się grubszych przewodów, np. 5×4. Warto wiedzieć, że liczba przed „x” oznacza ilość żył, a cyfra po niej – przekrój każdej żyły w mm².
Kable i przewody różnią się też izolacją zewnętrzną. W domach najczęściej stosuje się przewody w izolacji PVC. Są one tanie i łatwe w układaniu. Do wilgotnych pomieszczeń lepiej wybrać przewody w izolacji gumowej. Są one bardziej odporne na wilgoć. W miejscach narażonych na uszkodzenia mechaniczne sprawdzą się przewody w pancerzu metalowym. Ich dodatkowa osłona chroni przed przecięciem czy zgnieceniem.
Przy wyborze przewód 3×2.5 należy zwrócić uwagę na jego oznaczenia. Litery „YDY” oznaczają przewód miedziany w izolacji PVC. Symbol „żo” wskazuje na obecność żyły ochronnej. Cyfra „450/750V” określa maksymalne napięcie pracy. Warto też sprawdzić klasę reakcji na ogień – wyższa klasa oznacza lepszą odporność na rozprzestrzenianie płomienia.
Dobór przekroju przewodów do obciążenia
Właściwy dobór przekroju przewodów jest kluczowy dla bezpieczeństwa instalacji. Zbyt cienki przewód może się przegrzewać i stanowić zagrożenie pożarowe. Do gniazdek ogólnego przeznaczenia stosuje się przewody 3×2.5 mm². Wytrzymują one prąd do 20A. Do obwodów oświetleniowych wystarczą przewody 3×1.5 mm², gdyż żarówki pobierają mniej prądu. Dla kuchenki elektrycznej potrzebny będzie już przewód 5×4 mm² lub grubszy.
Przy doborze przewodów należy uwzględnić kilka czynników. Najważniejszy jest przewidywany pobór prądu przez zasilane urządzenia. Trzeba też wziąć pod uwagę długość przewodu – im dłuższy, tym większe straty mocy. Istotna jest też temperatura otoczenia – w ciepłych pomieszczeniach przewody nagrzewają się bardziej. W przypadku wątpliwości lepiej wybrać przewód o większym przekroju. Zapewni to większy margines bezpieczeństwa.
Dla typowego mieszkania wystarczą przewody o przekrojach 1.5, 2.5 i 4 mm². Jednak kable i przewody o większych przekrojach mogą być potrzebne w domach jednorodzinnych. Na przykład do zasilania pompy ciepła czy ładowarki samochodu elektrycznego. W takich przypadkach może być konieczne zastosowanie przewodów nawet 10 mm² lub grubszych. Zawsze warto skonsultować dobór z doświadczonym elektrykiem.
Zasady układania przewodów w domu
Prawidłowe układanie przewodów ma duży wpływ na bezpieczeństwo i niezawodność instalacji. Przewody należy prowadzić w linii prostej, równolegle do krawędzi ścian i sufitów. Unika się w ten sposób przypadkowego uszkodzenia przy wierceniu. Przewody powinny być mocowane co 30-50 cm, aby nie zwisały luźno. Do mocowania używa się specjalnych uchwytów lub korytek kablowych.
W ścianach przewody układa się w bruzdach lub rurkach instalacyjnych. Głębokość bruzdy powinna wynosić co najmniej 6 mm plus średnica przewodu. Przewody nie mogą krzyżować się z instalacją gazową czy wodną. Minimalna odległość od takich instalacji to 10 cm. Przy przejściach przez ściany czy stropy przewody należy zabezpieczyć rurką osłonową. Zapobiega to uszkodzeniom mechanicznym i ułatwia ewentualną wymianę.
Warto wiedzieć, że przewody różnych obwodów nie powinny być prowadzone razem. Szczególnie ważne jest odseparowanie obwodów o różnych napięciach. Na przykład przewody 230V nie mogą biec w tym samym korytku co przewody niskonapięciowe do domofonu. Takie rozdzielenie zapobiega zakłóceniom i ułatwia późniejszą konserwację instalacji.
Najczęstsze błędy przy doborze i montażu przewodów
Jednym z częstych błędów jest stosowanie przewodów o zbyt małym przekroju. Prowadzi to do przegrzewania się instalacji i strat energii. Innym błędem jest nieprawidłowe łączenie przewodów. Połączenia powinny być wykonywane w puszkach instalacyjnych, a nie bezpośrednio w ścianach. Niedopuszczalne jest też łączenie przewodów przez skręcanie – należy używać specjalnych złączek.
Wielu instalatorów nie zwraca uwagi na temperaturę otoczenia. W ciepłych pomieszczeniach, np. na poddaszu, przewody nagrzewają się bardziej. Może to wymagać zastosowania przewodów o większym przekroju. Błędem jest też prowadzenie przewodów zbyt blisko źródeł ciepła, takich jak kominy czy przewody grzewcze. Minimalna odległość powinna wynosić 10 cm.
Często popełnianym błędem jest nieprawidłowe oznaczanie przewodów. Każdy przewód powinien być jednoznacznie zidentyfikowany. Dotyczy to zwłaszcza przewodu ochronnego, który musi mieć izolację w kolorze żółto-zielonym. Brak właściwego oznaczenia utrudnia późniejsze naprawy i może prowadzić do niebezpiecznych pomyłek. Warto też przygotować i zachować schemat instalacji elektrycznej. Ułatwi to przyszłe modyfikacje i naprawy.
